تأثیر امواج فراصوت بر میزان استخراج آسکوربیک اسید از دانه رازیانه و توانایی عصاره آن در بهبود ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فنی کشاورزی، پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران

2 استادیار گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران

چکیده

گیاه دارویی رازیانه دارای مواد و متابولیت­های ثانویه با ارزشی است که برخی از آنها از جمله آسکوربیک اسید (ویتامین C) قادر به خنثی کردن رادیکال­های آزاد برآمده از اکسیداسیون می­باشند. در روش­های متداول عصاره­گیری از جمله سوکسله نیاز به صرف زمان طولانی، مصرف بالای انرژی است و احتمال آسیب به ترکیبات حساس به حرارت از جمله آسکوربیک اسید وجود دارد. بدین منظور در این پژوهش روش مدرن فراصوت با روش متداول سوکسله به عنوان شاهد در میزان استخراج آسکوربیک اسید از دانه رازیانه و قدرت مهار هیدروژن پراکسید توسط آن مورد مقایسه قرار گرفتند. در روش سوکسله از دمای °C 85 و زمان 240 دقیقه و در روش فراصوت از دو سطح دما (40 و °C 60)، سه سطح زمان (15، 30 و 45 دقیقه) و سه سطح توان (100، 200 و 300 وات) استفاده گردید. نتایج برآمده از این پژوهش شرایط بهینه استخراج برای هر دو صفت محتوای آسکوربیک اسید و درصد مهار هیدروژن پراکسید توسط عصاره در روش فراصوت را دمای °C 60 ، توان 300 وات و زمان 15 دقیقه نشان دادند. تحت این شرایط محتوای آسکوربیک اسید 73/1 میلی­گرم در میلی­لیتر و درصد مهار هیدروژن پراکسید 13/74 درصد در عصاره دانه رازیانه حاصل گردید که در مقایسه با روش سوکسله بعنوان شاهد، بطور معنی­داری باعث افزایش استخراج آسکوربیک اسید و درصد مهار هیدروژن پراکسید گردید. بدین ترتیب با کاهش دما و زمان فرآیند، برتری روش فراصوت به اثبات رسید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of ultrasound waves on the amount of ascorbic acid extraction from fennel seeds and potential of its extraction for improvement of antioxidant properties

نویسندگان [English]

  • M G 1
  • M A 1
  • M G 2
  • A AH 1
ایاسه ع، علیزاده م، اسمعیلی م، مهرداد ع، جوادزاده ی، 1394، بهداشت مواد غذایی، 5، 104-81.
بهمن­آبادی ج، 1390، بهینه­سازی استخراج عصاره زرشک توسط فناوری اولتراسوند به کمک روش سطح پاسخ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قوچان.
بی­نام، 1389، اطلاعات کشاورزی ایران، انتشارات وزارت جهاد کشاورزی.
پدرام­نیا ا، شریفی ا، توکلی­پور ح، 1389، بهینه­سازی فرایند استخراج آنتوسیانین زرشک در حضور امواج فراصوت، نوآوری در علوم و فناوری غذایی، 2، 52-45.
دانشمند ف، 1393، تأثیر آسکوربیک اسید در کاهش تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری در سیب زمینی، مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)، 27، 426-417.
کمالی ف، صادقی ماهونک ع ر، نصیری­فر ز، 1394، تأثیر شرایط عصاره­گیری به کمک فراصوت بر میزان استخراج ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی از میوه سنجد زینتی (Elaeagnus umbellate)، علوم غذایی و تغذیه، 12، 32-23.
نصیری­فر ز، صادقی ع، کمالی ف، 1392، تأثیر شرایط عصاره­گیری به کمک فراصوت بر میزان استخراج ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی از میوه داغداغان (Celtis australis)، نشریه فرآوری و نگهداری مواد غذایی، 5، 130-115.
Adekunte AO, Tiwari BK, Cullen PJ, Scannell AGM and O’Donnell CP, 2010. Effect of sonication on colour, ascorbic acid and yeast inactivation in tomato juice. Food Chemistry 122: 500-507.
Albu S, Joyce E, Paniwnyk L, Lorimer JP and Mason TJ, 2004. Potential for the use of ultrasound in the extraction of antioxidants from Rosmarinus officinalis for the food and pharmaceutical industry. Ultrasonics Sonochemistry 11: 261-265.
Barros L, Heleno SA, Carvalho AM and Ferreira ICFR, 2009. Systematic evaluation of the antioxidant potential of different parts of Foeniculum vulgare Mill. from Portugal. Journal of Food and Chemical Toxicology 47: 2458-2464.
Bimakr M, Abdul Rahman R, Saleena Taip F, Mohd Adzahan N, Islam Sarker MdZ and Ganjloo A, 2012. Optimization of ultrasound-assisted extraction of crude oil from winter melon (Benincasa hispida) seed using response surface methodology and evaluation of its antioxidant activity, total phenolic content and fatty acid composition. Molecules 17: 11748-11762.
Burits M and Bucar F, 2000. Antioxidant activity of Nigella sativa essential oil. Phytotherapy Research 14: 323-328.
Caceres A, Giron LM and Martinez AM, 1987. Diuretic activity of plants used for the treatment of urinary ailments in Guatemala. Journal of Ethnopharmacology 19: 233-245.
Cheng LH, Soh CY, Liew SC and Teh FF, 2007. Effects of sonication and carbonation on guava juice quality. Food Chemistry 104: 1396-1401.
Choi EM and Hwang JK, 2004. Antiinflammatory, analgesic and antioxidant activities of the fruit of Foeniculum vulgare. Fitoterapia 75: 557-565.
Cruz RMS, Vieira M and Silva CLM, 2006. Effect of heat and thermosonication treatment on peroxidase inactivation kinetics in watercress (Nasturtium officinal). Journal of Food Engineering 72: 8-15.
Cruz RMS, Vieira M and Silva CLM, 2007. Modeling kinetics of watercress (Nasturtium officinal) color changes due to heat and thermosonication treatments. Journal of Innovative Food Science Emerging Technologies 8: 244-252.
Dixit V, Pandey V and Shyam R, 2001. Differential antioxidative responses to cadmium in roots and leaves of pea (Pisum sativum L. cv. Azad). Journal of Experimental Botany 52: 1101-1109.
Dong JE, Liu YB, Liang ZS and Wang WL, 2010. Investigation on ultrasound-assisted extraction of salvianolic acid B fromSalvia miltiorrhiza root. Ultrasonics Sonochemistry 17: 61-65.
Guillen M.D and Manzanos MJ, 1996. A study of several parts of the plant Foeniculum vulgare as a source of compounds with industrial interest. Food Research International 29: 85-88.
Hamilton RJ, 1995. Develoment in oils and fats. Chapman and Hall, London. Pp 269.
Hart EJ and Henglein A, 1985. Free radical and free atom reactions in the sonolysis of aqueous iodide and formate solutions. Journal of Physical Chemistry 89: 4342-4347.
Haraguchi H, 2001. Antioxidative plant constituents. In: Bioactive Compounds from Natural Sources. (Ed). London: Taylor & Francis. 337-378.
Herrera MC and Luque de Castro MD, 2005. Ultrasound-assisted extraction of phenolic compounds from strawberries prior to liquid chromatographic separation and photodiode array ultraviolet detection. Journal of Chromatography A 1100: 1-7.
Ji JB, Lu XH, Cai MQ and Xu ZC, 2006. Improvement of leaching process of Geniposide with ultrasound. Ultrasonics Sonochemistry 13: 455-462.
Khalid Saeed M, Ejaz N, Ahmed I, Ashraf M, Haq IU, Iqbal I and Khokhar ZU, 2009. Nutritional evalution and DPPH assay of Pakistani variety of Fennel (Foeniculum vulgare). Institute of Electrical and Electronics Engineers 978: 4244-3316.
Klein BP and Perry AK, 1982. Ascorbic acid and vitamin A activity in selected vegetables from different geographical areas of the united states. Journal of Food Science 47: 941-945.
Kulisic T, Radonic A, Katalinic V and Milos M, 2004. Use of different methods for testing antioxidative activity of oregano essential oil. Food Chemistry 85: 633-640.
Luque de Castro MD and Garcia-Ayuso LE, 1998. Soxhlet extraction of solid materials: An outdated technique with a promising innovative future. Analytical Chemical Acta 369: 1-10.
Luque-Garcia JL and Luque de Castro MD, 2003. Ultrasound: A powerful tool for leaching. Trends in Analytical Chemistry 22: 41-47.
Nasseri S, Vaezi F, H.Mahvi A, Nabizadeh R and Haddadi S, 2006. Determination of the ultrasonic effectiveness in advanced wastewater treatment. Journal of Environmental Health Science and Engineering 3: 109-116.
Noctor G and Foyer CH, 1998. Ascorbate and glutathione: keeping active oxygen under control. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology 49: 249-279.
Oktay M, Gulcin I and Kufrevioglu OI, 2003. Determination of in vitro antioxidant activity of fennel (Foeniculum vulgare) seed extracts. LWT - Food Science and Technology 36: 263-271.
Pétrier C, Combet E and Mason TJ, 2007. Oxygen-induced concurrent ultrasonic degradation of volatile and non-volatile aromatic compounds. Ultrasonics Sonochemistry 14: 117-121.
Pokorny J, Yanishlivea N and Gordon M, 2001. Antioxidants in food. CRC Press. Pp 288.
Rawson A, Tiwari BK, Tuohy MG, O’Donnell CP and Brunton N, 2011. Effect of ultrasound and blanching pretreatments on polyacetylene and carotenoid content of hot air and freeze dried carrot discs. Journal of Ultrasound Sonochemistry 18: 1172-1179.
Ruch RJ, Cheng SJ and Klaunig JE, 1989. Prevention of cytotoxicity and inhibition of intracellular communication by antioxidant catechins isolated from Chinese green tea. Carcinogenesis 10: 1003-1008.
Schrooyen PM, vanderMeer R and De Kruif CG, 2001. Microencapsulation: its applicationin nutrition. Proceedings of the Nutrition Society 60: 475-479.
Singh GS, Maurya MP, Lampasona DE and Catalan C, 2006. Chemical constituents, antifungal and antioxidative potential of Foeniculum vulgare volatile oil and its acetone extract. Food Control 17: 745-752.
Tian Y, Xu Z, Zheng B and Lo YM, 2013. Optimization of ultrasonic-assisted extraction of pomegranate (Punica granatum L.) seed oil. Ultrasonics Sonochemistry 20: 202-208.
Tiwari BK, Muthukumarappan K, O’Donnell CP and Cullen PJ, 2008a. Colour degradation and quality parameters of sonicated orange juice using response surface methodology. LWT, Food Science and Technology 41: 1876-1883.
Tiwari BK, O’Donnell CP, Patras A and Cullen PJ, 2008b. Anthocyanin and ascorbic acid degradation in sonicated strawberry juice. Journal of Agricultural and Food Chemistry 56: 10071-10077.
Tiwari BK, O’Donnell CP and Cullen PJ, 2009. Effect of sonication on retention of anthocyanins in blackberry juice. Journal of Food Engineering 93: 166-171.
Torregrosa F, Esteve MJ, Frigola A and Cortes C, 2006. Ascorbic acid stability during refrigerated storage of orange-carrot juice treated by high pulsed electric field and comparison with pasteurized juice. Journal of Food Engineering 73: 339-345.
Wu J, Gamage TV, Vilkhu KS, Simons LK and Mawson R, 2008. Effect of thermosonication on quality improvement of tomato juice. Journal of Innovative Food Science and Emerging Technology 9: 186-195.
Yang L, Wang H, Zu Y, Zhao C, Zhang L, Chen X and Zhang Z, 2011. Ultrasound-assisted extraction of the three terpenoid indole alkaloids vindoline, catharanthine and vinblastine from Catharanthus roseus using iconic liquid aqueous solutions. Chemical Engineering Journal 172: 705-712.
Zhang JS, Guan J, Yang FQ, Liu HG, Cheng XJ and Li SP, 2008. Qualitative and quantitative analysis of four species of Curcuma rhizomes using twice development thin layer chromatography. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 48: 1024-1028.