تأثیر پوشش کیتوزان به همراه عصاره سبوس برنج بر زمان ماندگاری ماهی قزل‌آلای رنگین-کمان پرورشی (Oncorhynchus mykiss) طی دوره نگهداری در یخچال

نویسندگان

1 گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر

2 گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر

چکیده

ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ آﻧﺘﯽ­ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ و آنتی­اکسیدانی پوشش کیتوزان بههمراه عصاره سبوس برنج بر افزایش زمان ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری ﻓﯿﻠﻪ ماهی ﻗﺰل­آﻻی رﻧﮕﯿﻦ ﮐﻤﺎن اﻧﺠﺎم شد. استخراج عصاره سبوس برنج با متانول 80 درصد انجام شد. فیله­ها به سه گروه بدون پوشش و بدون عصاره سبوس برنج (شاهد)، با پوشش کیتوزان و بدون عصاره سبوس برنج و پوشش کیتوزان حاوی 2 درصد عصاره سبوس برنج تقسیم شدند. سپس فیله­ها در دمای 4 درجه  سلسیوس به مدت 20 روز ﻧﮕﻬﺪاری شدند. مقدار چربی کل، فاکتورهای شیمیایی (شاخص پراکسید، تیوباربیتوریک­اسید، مقدار اسیدهای چرب آزاد و pH)، ویژگی­های میکروبی (شمارش کلی باکتری­ها و شمارش باکتری های سرمادوست) و خواص ارگانولپتیک (بو، بافت، رنگ و مقبولیت کلی) نمونه­ها در زمان­های صفر، 4، 8، 12، 16 و20روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پوشش کیتوزان و نیز پوشش کیتوزان- عصاره سبوس برنج تأثیر معنی­دار بر کاهش شاخص پراکسید، تیوباربیتوریک اسید، مقدار اسیدهای چرب آزاد و pH داشت. آنالیز میکروبی نیز نشان داد که پوشش­ حاوی عصاره سبوس برنج میزان کلی باکتری­ها و همچنین میزان باکتری­های سرمادوست را نسبت به نمونه­های شاهد به طور معنی­داری کاهش می­دهد. مطالعه حاضر نشان داد که ﭘﻮﺷﺶ ﮐﯿﺘﻮزان حاوی عصاره سبوس برنج اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞﻣﻼﺣﻈﻪ­ای در ﮐﺎﻫﺶ شاخص­های شیمیایی فساد و ویژگی­های میکروبی و افزایش ماندگاری فیله­های ماهی قزل­آلای رنگین­کمان دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of chitosan coating enriched with rice-bran extract on the shelf-life of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) during cold storage

نویسندگان [English]

  • S Jorjani 1
  • A Ghlichi 1
  • M Hedayati Fard 2
اجاق س، رضایی م، رضوی ه و حسینی س، 1391. اثر پوشش­های آنتی­میکروبی در افزایش ماندگاری ماهی قزل­آلای رنگین­کمان، فصلنامه علوم وصنایع غذایی، 34، 23-13.
حسن­زاده پ، تاجیک ح، رضوی­روحانی س، احسانی ع، اکبرلو ج و مرادی م، 1390. اثرات اشعه گاما و پوشش خوراکی کیتوزان بر روی ویژگی­های باکتریایی، شیمیایی و حسی گوشت مرغ، نشریه پژوهش­های صنایع غذایی، 3، 369-355.
حسن­زاده پ، تاجیک ح و رضوی­روحانی س­م، 1390. کاربرد پوشش خوراکی کیتوزان حاوی عصاره دانه انگور بر روی کیفیت وماندگاری گوشت مرغ در دمای یخچال، نشریه پژوهش­های صنایع غذایی، 4، 482-467.
رضائی م، 1382. اثرات دما و مدت زمان نگهداری به حال انجماد در تغییرات چربی ماهی کیلکای آنچوی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، 93 صفحه.
رئیسی ف، رضوی س­ه، حجت­الاسلامی م و کرامت ج، 1391. توﻟﻴﺪ ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ ﭘﺮﺗﻘﺎل ﻓﺮاﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺼﺎره ﺑﺮﻧﺞ ﺳﺒﻮس. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ اﻳﺮان، 4، 53-45.
 
طلوعی ه، مهتدی­نیا ج، عارف­حسینی ر و اصغری­جعفرآبادی م، 1391. تأثیر پوشش کیتوزان غنی شده با آلفاتوکوفرول بر فساد اکسایشی چربی موجود در ماهی قزل­آلای پرورشی طی دوره یخچال گذاری، نشریه پژوهش و نوآوری در علوم و صنایع غذایی، 3. 164-153.
کامیاب س، قوامی م، ­قراچورلو م و لاریجانی ک، 1390. ﺑﺮرﺳﯽ راه­ﻫﺎی ﺟﺪاﺳﺎزی ﮔﺎﻣﺎ­ اورﯾﺰاﻧﻮل از روﻏﻦ ارﻗﺎم ﺳﺒﻮسﺑﺮﻧﺞ اﯾﺮاﻧﯽ، فصلنامه علوم و صنایع غذایی، 31، 105-95.
گلستان ل و جوانمرد م، 1390. بررسی اثرات آنتی اکسیدانی ترکیبات فنلی سبوس برنج بر روغن ماهی، مجله فرآوری و تولید مواد غذایی، 1، 66-59.
 
AOAC, 2002.Official methods of analysis of the Association of Official Analytical Chemists. 17th edition. Washington, DC.
Arab F, Alemzadeh I and Maghsoudi V, 2011. Determination of antioxidant component and activity of rice bran extract. Scientica Iranica 18(6): 1402-1406.
Arabshahi-Delouee S and Urooj A, 2007.  Antioxidant properties of various solvent extracts of mulberry (Morus indica L.) leaves. Food Chemistry 102(4): 1233-1240.
Aubourg SP, Lehmann I and Gallardo MJ, 2002. Effect of previous chilled storage on rancidity development in frozen horse mackerel (Trachurus trachurus). Journal of theScience of Food and Agriculture 82: 1764-1771.
Bellus D, 1995. Physical quenchers of molecular oxygen. Advances in Photochemistry 11:105-205.
Beverlya RL, Janes ME, Prinyawiwatkula W and No HK, 2008. Edible chitosan films on ready-to-eat roast beef for the control of Listeria monocytogenes. Food Microbiology 25: 534-537.
Brannan RG, 2009. Effect of grape seed extract on descriptive sensory analysis of ground chicken during refrigerated storage. Meat Science 81: 589–595.
Diplock AT, 1994. Antioxidants and free radical scavengers. In: Free radical damage and its control. Rice C. A., Burdon R. H. eds. Elsevier Science B.V, 392p.
Dragoev SG, Kiosev DD, Danchev SA, Ionchev NI and Genv NS, 1998. Study on oxidative processes in frozen fish Bulgarian. Jounal of Agricultural Science 4: 55-65.
Duan J, Cherian G, and Zhao Y, 2010. Quality enhancement in fresh and frozen lingcod (Ophiodon elongates) fillets by employment of fish oil incorporated chitosan coatings. Food Chemistry 119:524-532.
Egan H, Kirk RS and Sawyer R, 1997. Pearson’s chemical analysis of food. 9th ed. Harlow, P. 609-634. In Longman Scientific and Technical Inc.
Fan W, Chi Y and Zhang S, 2008. The use of a tea polyphenol dip to extend the shelf life of silver carp (Hypophthalmicthysmolitrix) during storage in ice. Food Chemistry 108: 148–153.
Fan W, Sun J, Chen Y, Qiu J, Zhang Y and Chi Y, 2009. Effects of chitosan coating on quality and shelf life of silver carp during frozen storage. Food Chemistry 115: 66–70.
Goufo P and Trindade H, 2014. Rice antioxidants: phenolic acids, flavonoids, anthocyanins, proanthocyanidins, tocopherols, tocotrienols, γ-oryzanol, and phytic acid. Food Science and Nutrition 2(2): 75-104.
Gram L, Huss HH, 1996. Microbiological spoilage of fish and fish products. International Journal of Food Microbiology 33: 121–137.
Han C, Zhao Y, Leonard SW and Traber MG, 2004. Edible coatings to improve storability and enhance nutritional value of fresh and frozen strawberries (Fragariaananassa) and raspberries (Rubusideaus). Postharvest Biology and Technology 33(1): 67-78.
Hernández MD, López MB, Álvarez A, Ferrandini E, García García B and Garrido MD, 2009. Sensory, physical, chemical and microbiological changes in aquacultured meagre (Argyrosomusregius) fillets during ice storage, Food Chemistry 114: 237–245.
Hernández-Muñoz, P., Almenar, E., Valle, V.D., Del velez, V., Gavara, R., 2008. Effect of chitosan coating combined with postharvest calcium treatment on strawberry (Fragaria ananassa) quality during refrigerated storage. Food Chemistry, 110: 428-435.
Jeon YI, Kamil JYVA and Shahidi F, 2002. Chitosan as an edible invisible film for quality preservation of herring and Atlantic cod, Journal of Agricultural and Food Chemistry 20: 5167–5178.
Kanatt SR, Chander R and Sharma A, 2008. Chitosan and mint mixture: A new preservative for meat and meat products. Food Chemistry 107(2): 845-852.
Laokuldilok T, Shoemaker CF, Jongkaewwattana S and Tulyathan V, 2011. Antioxidants and antioxidant activity of several pigmented rice brans. Journal of Agricultural and Food Chemistry 59(1): 193-199.
Lin CC and Liang JH, 2002. Effect of antioxidants on the oxidative stability of chicken breast meat in a dispersion system. Journal of Food Science 67: 530- 533.
Lopez-Caballero ME, Gomez-Guillen MC, Perez-Mateos M and Montero P, 2005. A chitosan–gelatin blend as a coating for fish patties. Food Hydrocolloids 19: 303-311.
Lyon WJ and Reddmann CS, 2000. Bacteria associated with processed crawfish and potential toxin production by Clostridium botulinum type E in vacuum packaged and aerobically packaged crawfish tails. Journal of Food Protection 63(12), 1687–1696.
Mahdavi DL, Deshpande SS and Salunkhe DK, 1995. Food Antioxidant. 1st edition. New York Marcel Dekker. Inc, USA, 378p.
Natseba A, Lwalinda I, Kakura E, Muyanja CK and Muyonga JH, 2005. Effect of pre-freezing icing duration on quality changes in frozen Nile perch (Lates niloticus). Food Research International 38: 469-474.
Ojagh SM, Rezaei M, Razavi SH and Hosseini SMH, 2010. Effect of chitosan coatings enriched with cinnamon oil on the quality of refrigerated rainbow trout. Food Chemistry 120(1): 193-198. 
Pereira de Abreu DA, Losada PP, Maroto J and Cruz JM, 2010. Evaluation of the effectiveness of a new active packaging film containing natural antioxidants (from barley husks) that retard lipid damage in frozen Atlantic salmon (Salmo salar L). Food Research International 43(5): 1277-1282.
Pereira de Abreu DA, Paseiro Losada P, Maroto J and Cruz JM, 2011. Natural antioxidant active packaging film and its effect on lipid damage in frozen blue shark (Prionace glauca). Innovative Food Science and Emerging Technologies 12: 50-55.
Sathivel S, 2005. Chitosan and Protein Coatings Affect Yield, Moisture Loss, and Lipid Oxidation of Pink Salmon (Oncorhynchusgorbuscha) FilletsDuring Frozen Storage. Journal of Food Science 70: 455-490.
Sathivel S, Liu Q, Huang J and Prinyawiwatkul W, 2007. The influence of chitosan glazing on the quality of skinless pink salmon (Oncorhynchusgorbuscha) fillets during frozen storage. Journal of Food Engineering 83: 366-373.
Yingyuad S, Ruamsin S, Reekprkhon D, Douglas S, Pongamphai S and Siripatrawan U, 2006. Effect of chitosan coating and vacuum packaging on the quality of refrigerated grilled pork. Packaging Technology and Science 19: 149–157.